De structuurvisie is een belangrijk document dat eens in de 10 jaar wordt opgesteld om de richting van de diverse ruimtelijke ordenings projecten aan te geven. Bijvoorbeeld waar mag gebouwd worden, waar gaan we wegen aanleggen of wat moet natuur worden. Hierbij de bijdrage aan het dit debat van de ChristenUnie / SGP fractie.

Voorzitter,

Wij zijn bij elkaar bij een debat over ‘het meest belangrijke document in de gemeente Zeist voor de komende tien jaren’, zoals vier brievenschrijvers ons 13 november 2010 lieten weten. En zo is het, voor ons ligt een visie die Zeist de komende tien jaar behoorlijk in haar structuur zal beïnvloeden.

We zijn tevens bij elkaar, voorzitter, in een debat dat uitgesteld is. Dat had van ons niet direct gehoeven, zeker niet omdat de motivatie was dat er meer tijd nodig zou zijn voor de voorbereiding van het debat. In ieder geval: mijn fractie heeft de extra tijd nuttig proberen in te vullen door deel te nemen aan een dialoogsessie waar ongeveer 10 procent van de insprekers aanwezig was.

Voordat ik inhoudelijk inga op het Raadsvoorstel dat voor ons ligt, wil ik namens mijn fractie eerst mijn complimenten voor de Structuurvisie en het hele proces daartoe uitspreken. Dank daarbij aan de wethouders die hiervoor hebben gestaan, alle ambtenaren, externi, de vele insprekers en, last but nog least, de leden van de voormalige Regiegroep.

Voorzitter, allereerst iets over de aard van een structuurvisie. Een structuurvisie, zo stelt Wro art. 2.1 lid 1 ‘bevat de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling van dat gebied, alsmede de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid’. Wat ons betreft is dat een belangrijk uitgangspunt: een Structuurvisie behoort over algemene lijnen te gaan en niet over details. De Structuurvisie is ook slechts richtingaangevend, ze legt feitelijk nog niets onomkeerbaar vast. Wat ons betreft is de Structuurvisie op punten te gedetailleerd en vooruitlopend op bepaalde zaken, bijvoorbeeld als het gaat om het gebied rond de Wallenburg. Tijdens dit debat zal ik mij echter wel doorgaans tot de hoofdlijnen beperken.

Voordat ik op die inhoud inga, wil ik eerst drie opmerkingen maken over de vormgeving in de brede zin van het woord van de Structuurvisie:

1. Het viel mij tijdens het bekijken van de diverse kaarten op dat er vaak dezelfde kleuren worden gebruikt. Zo worden op bladzijde 61 maar vijf soort groen gebruikt om diverse grondeigenaren aan te geven. Dit is erg verwarrend. Kleurdifferentiatie schept duidelijkheid. Wellicht kan dat nog hersteld worden.
2. In het stuk staan de nodige taalfouten. Zo wordt geregeld het woord ‘welke’ gebruikt als betrekkelijk voornaamwoord, terwijl het een vragend voornaamwoord is. Dit staat slordig in zo’n belangrijk document.
3. Het document lijkt niet geheel actueel te zijn. Zo wordt er gesproken over mogelijke verbreding van de A28 in de periode tegen 2030 en een mogelijke verbreding van de A12: de A12 is al van start en de verbreding van de A28 zal op afzienbare termijn gaan plaatsvinden. Tevens viel mij op dat wijzigingen voortkomend uit de Inspraak niet structureel zijn doorgevoerd, onder andere rond de thema’s ‘overkapping A28’ en ‘tramverbinding Zeist-Utrecht’.

De hoofdlijnen van de inhoud zelf, in het kort. Een sterk punt vindt mijn fractie de versterking van het groen (1). Tevens is het zeer positief dat de cultuurhistorie van Zeist in deze structuurvisie een prominente plaats krijgt (2), waarbij bij het motto ‘ervaren en gebruiken’ centraal staat (3). Ook vindt de fractie het positief dat bij nieuwbouw goed aangesloten wordt bij de kwaliteiten van de omgeving, terwijl tegelijkertijd de noodzaak van doorstroming op de woningmarkt onderstreept wordt (7).
Eén van de heikele punten is de keuze ‘leefomgeving en milieu: A28 overkappen’ (5). Dit punt is zogezegd nog heikeler dan tijdens de bespreking van de ontwerpstructuurvisie. Ik zeg daar straks nog meer over.
Een ander belangrijk punt is het beter bereikbaar maken van Zeist (6), iets wat zeer belangrijk is voor de CU/SGP. Belangrijk daarbij is dat de autobereikbaarheid ook sterk verbeterd wordt, zeker ook op wegen als de Utrechtseweg en Driebergseweg. In het kader van de bereikbaarheid van Zeist ziet mijn fractie ook groot belang in het onderdeel ‘centrum aantrekkelijk’(8). Bepaalde gedeelten van ons centrum dreigen te verpauperen, dat moeten we ons niet laten gebeuren en dat hoeft ook niet. Tot slot achten wij ‘economisch gezond en duurzaam’ (9) ook van groot belang. De kernwaardes zijn voor ons helemaal prima.

Mijn fractie is dus in het algemeen positief over de Structuurvisie, in ieder geval wat betreft de kernwaarden. Een aantal zorgpunten hebben we echter ook:

• Diverse betrokkenen hebben hun bezwaren geuit tegen de verplaatsing van sportvelden naar de overkapping van de A28. Het deed ons dan ook deugd dat bij de plannen om de eventuele overkapping als sportlocatie te gebruiken de term ‘onderzoek’ meer accent krijgt, alhoewel op bladzijde 205/206 de structuurvisie weer volmondig van het gebruik van de overkapping als sportterreinen spreekt, dit lijkt elkaar tegen te spreken. Mijn fractie hoopt echter niet dat het belang van de overkapping van de A28 door de discussie rond de sportvelden minder groot wordt, alleen de geluidsoverlast en fijnstofproblematiek is volgens mij al voldoende om hier vol gas achter te zetten, zeker gezien het feit dat men breder, zoals binnen de BRU, druk bezig is met dit thema.
• De tramplannen ziet mijn fractie afwachtend tegemoet, nut, noodzaak en mogelijkheid moeten nog steeds nader onderzocht worden. Overigens is mijn fractie enigszins sceptisch tegenover de haalbaarheid van de plannen binnen de grenzen van deze structuurvisie.
• Het centrum van Zeist is een belangrijk aandachtspunt binnen de Structuurvisie. En terecht! Onze fractie pleit er echter wel voor om hier maatwerk te leveren: we moeten niet een té groot voorzieningenniveau realiseren, maar wat we doen moet gewoon goed en effectief zijn. De verpaupering van de Voorheuvel is hierbij een goede casus, iets wat met de grootst mogelijke spoed aangepakt moet worden.
• Een groot probleem in Zeist blijft het thema ‘wonen’. Nederland wacht, volgens een recent rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau een woninggroei van 7 miljoen naar 8-8,5 miljoen, dit alles ten gevolge van de bevolkingsgroei en kleinere huishoudens. Blijkens de Structuurvisie zullen deze effecten in Zeist, naar verwachting, versterkt optreden. Werk aan de winkel dus, wat onze fractie betreft door het schuiven van rood en groen (zonder aantasting van kernwaardes), binnenstedelijke verdichting en het omturnen van leegstaande bedrijfspanden in woningen. Ook hier geldt dat wat er gebeurt wel goed moet zijn: bebouwing moet op verantwoorde wijze gemixed worden met groen. Speciale aandacht wil ik vragen voor de ‘goedkope’ sociale huurwoningen, het feit dat op de 500 sociale huurwoningen in Zeist vorig jaar 10.000 inschrijvingen kwamen, zegt genoeg.

Met een eventuele uitwisseling van rood en groen tussen Vollenhove en het gebied rond de Panweg heeft mijn fractie in principe geen moeite, mits het meer en betere woningen voor Zeist oplevert en een sterkere ecologische waarde van Vollenhove dan het gebied rond de Panweg nu.

Voorzitter, iets nog over de uitvoeringsparagraaf, de vertaalslag naar de concrete praktijk. Natuurlijk moeten er gebiedsvisies opgesteld worden en bestemmingsplannen eventueel aangepast worden. Al met al een hele klus waarbij een stevig tempo noodzakelijk zal zijn. Daarnaast zal dit hele ambitieuze document naar zeer concrete ambities met concrete tijdsdoelen vertaald moeten worden. De termijnen die hierbij in de Structuurvisie worden aangegeven zijn naar onze smaak te vaag, de belangrijkste beleidsonderdelen van deze structuurvisie moeten naar onze overtuiging worden vertaald in concrete plannen met veel concretere tijdstrajecten.
Maar voorzitter, dit allemaal terzijde. Het grootste probleem van de uitvoerbaarheid van deze structuurvisie is een financiële. Bijna alle benoemde thema’s vragen veel meer geld dan ze opbrengen, overschotprojecten zullen dus nauwelijks voorkomen en particuliere betalingen zullen maar een fractie van het benodigde opleveren. Uiteindelijk zal de bak geld bij hogere overheden gevonden moeten worden en dat vraagt twee dingen: een goede lobby en zorgvuldig en op tijd(!) benutten van beschikbare gelden. De fractie van de ChristenUnie/SGP roept het College dan ook op om dit goed ter hand te nemen en te smeden als het ijzer heet is, voor wat bijvoorbeeld de overkapping betreft nú. Daarnaast is het wellicht een suggestie om bijvoorbeeld van projectontwikkelaars of anderszins planindieners een eigen investering in bouwprojecten te vragen om zo gespreide verantwoordelijkheid en meer financiële mogelijkheden te creëren.

Voorzitter, nog één slotopmerking. Deze structuurvisie geldt als zeer ambitieus. Daarbij past ook een beleid met hoge ambities. Het Collegeprogramma ‘Dichterbij’ laat daar te weinig van zien. Als alle toekomstige Collegeprogramma’s er zo uit zouden zien, zou het aan te bevelen zijn om de titel van deze structuurvisie in 2030 of 2040 te veranderen. De fractie van de ChristenUnie/SGP hoopt dan ook dat dit College ambitieus en volle bak aan de gang gaat om al deze dromen op een goede manier waar te maken. En daarbij wensen wij het College uiteraard alle succes, wijsheid en Gods zegen toe.